Տիտոսի հաղթակամարը

Տիտոսի հաղթակամարը գտնվում է Հռոմի Սուրբ Ճանապարհի վրա: Այն կառուցվել է Դոմիցիանոս կայսեր հրամանով, 81թ-ին (Տիտոս Ֆլավիոս Վեսպասիանոսի մահվանից հետո)` ի պատիվ Երուսաղեմի` 70թ. գրավվմանը: Լինելով Հռոմի ամենահին նհաղթակամարը՝ այն որպես նախատիպ է ծառայել նոր ժամանակների շատ այլ կամարների կառուցման համար: Հուշակոթողի բարձրությունը 15, 4 մետր է, լայնությունը՝ 13,5 մետր: 

Բեռնարդո Բելլոտտո,
1744թ. 

Շինարարության մեջ օգտագործված հիմնական հումքը Ատտիկեից բերված հատուկ տեսակի մարմարն էր: Հաղթակամարի անկյուններում կարելի է նկատել հաղթանակի աստվածուհի Վիկտորյայի չորս պատկեր: Կամարի ներս ընկած հատվածի գլխավոր զարդարանքները երկու խորաքանդակներն են: Առաջինը պատկերում է Երուսաղեմից բերած ռազմավարներով երթը, երկրորդը՝ Տիտոս կայսերը քառաձի մարտակառքով: Նմանատիպ պատկերով զարդարված է եղել հաղթակամարի նաև վերին մասը, սակայն. դժբախտաբար, այն չի պահպանվել մինչև մեր օրերը: 

Տիտոս կայսերը քառաձի մարտակառքը

Միջնադարում Տիտոսի հաղթակամարը կործանման վտանգի տակ էր: Հռոմի պապ Պիոս VII-նախաձեռնությամբ  1821թ. հուշակոթողի վերականգնողական աշխատանքներ են տարվում: Կամարի վերակառուցված հատվածն արդեն ոչ թե մարմարից էր, այլ տրավերտինից: Վերակագնողական այս գործունեությունից հետո կամարի վրա ևս մեկ մակագրություն է հայտնվում՝ ի պատվի Պիոս VII-ի ու նրա հիանալի նախաձեռնության: 

Ռազմավարներով երթի խորքանդակը

Ուշագրավ է, որ Երուսաղեմի գրավումից հետո ստրուկի կարգավիճակով ավելի քան 50 000 հրեա էր բերվել Հռոմ: Այս հրեաների մեծ մասը մասնակցել է Տիտոսի հաղթակամարի կառուցման աշխատանքներին: 

Առհասարակ, հին հռոմեացիների համար կամարը երկնքի խորհրդանիշ էր, իսկ կամարի վրա պատկերված հրամանատարը կամ առաջնորդը խորհրդանշում էր կյանքի հաղթանակը մահվան հանդեպ: